Δεν υπάρχει περίπτωση να μην έχετε νιώσει έστω μία φορά στη ζωή σας ότι κάποιος πρόδωσε την εμπιστοσύνη που του δείξατε.
Σίγουρα πέσατε από τα σύννεφα κι αναρωτηθήκατε ποιος είναι ο άνθρωπος που μέχρι εκείνη τη στιγμή νομίζατε ότι ξέρατε. Πιστέψατε ίσως ότι τα έχετε καταλάβει όλα λάθος για τους ανθρώπους ή ότι υπάρχει κάτι εγγενώς προβληματικό με εσάς για να εισπράξετε τέτοια συμπεριφορά.
Σε κάποιο βαθμό, είναι αναμενόμενα και φυσιολογικά όλα αυτά.
Όμως, αν βιώνετε κάθε νέα “προδοσία” με πολύ επώδυνο τρόπο, αν συχνά αισθάνεστε ότι οι άλλοι σας αφήνουν ξεκρέμαστους κι απογοητευμένους κι, ακόμα, αν κάποιες φορές αναρωτιέστε μήπως θα ήταν καλύτερα να σταματήσετε να εμπιστεύεστε γενικά, τότε συνεχίστε το διάβασμα…
ΧΩΡΙΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΧΕΣΗ
Καταρχάς, η απόφαση να εμπιστευτούμε είναι μονόδρομος.
Από τη στιγμή που εξαρτιόμαστε συναισθηματικά και πρακτικά από τους άλλους, δεν έχουμε επιλογή παρά να εμπιστευτούμε, αν όχι όλους τους ανθρώπους, τουλάχιστον κάποιους από αυτούς.
Είναι θέμα εμπιστοσύνης το ποιοι είναι φίλοι και ποιοι “εχθροί” μας, το αν θα στείλουμε τα παιδιά μας στο σχολείο, αν θα ταξιδέψουμε με αεροπλάνο ή αν θα καταθέσουμε τα λεφτά μας στην τράπεζα.
Είναι σχεδόν ενοχλητικό να το σκεφτεί κανείς, αλλά η ικανότητα να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες μας δεν είναι εξολοκλήρου στον έλεγχό μας [1] – εξαρτάται από τη συμβολή των άλλων.
Στην ουσία εμπιστοσύνη θα πει ότι χρειαζόμαστε τη συνεργασία κάποιου άλλου για να αποκτήσουμε αυτό που θέλουμε [2]. Σημαίνει, για παράδειγμα, ότι εμπιστευόμαστε τον κολλητό μας να μας βοηθήσει με τη μετακόμιση, ελπίζοντας ότι δεν θα μας κρεμάσει.
Άρα σημαίνει ότι ρισκάρουμε να χάσουμε χρόνο, χρήμα, ενέργεια, προσδοκώμενα οφέλη, την ηρεμία ή τον ύπνο μας, αν εκείνος δεν συμπεριφερθεί όπως αναμένεται.
Όλα εξαρτώνται από την στιγμιαία ισορροπία μεταξύ της δικής μας επιθυμίας να ικανοποιήσουν οι άλλοι τις ανάγκες μας και της επιθυμίας των άλλων να ικανοποιήσουν τις δικές τους ανάγκες [3].
Όσο και να αξιολογούμε την ακεραιότητα ή εντιμότητα των άλλων, στο τέλος η απόφαση για το ποιον θα εμπιστευτούμε βασίζεται απλώς στην πρόβλεψη για το ποιες ανάγκες θα επικρατήσουν σε κάθε περίπτωση [4].
Έτσι, στοιχηματίζουμε ότι τα πράγματα θα πάνε καλά όταν αποφασίζουμε να εμπιστευτούμε, ενώ όταν δείχνουμε έλλειψη εμπιστοσύνης στοιχηματίζουμε ότι τα πράγματα θα εξελιχθούν άσχημα.
Κανονικός τζόγος δηλαδή.
ΣΟΥ ΕΧΩ ΤΥΦΛΗ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ
Το “κακό” είναι ότι έχουμε διαπροσωπικές ανάγκες.
Έχουμε ανάγκη τη συντροφιά και το μοίρασμα και να μας πάρουν αγκαλιά, επομένως είμαστε αναγκασμένοι να εμπιστευτούμε κάποιον να μας τα δώσει αυτά.
Η ανάγκη αυτή μας καθιστά αυτομάτως ευάλωτους [5], γι’ αυτό έχουμε συναισθήματα αβεβαιότητας και ανασφάλειας σχετικά με το ποιον και πόσο να εμπιστευτούμε – φοβόμαστε ότι θα πληγωθούμε.
Αυτό δεν είναι παράξενο.
Το παράξενο είναι ότι κάποιοι από εμάς, αψηφώντας όλους τους κινδύνους, φαίνεται να εμπιστευόμαστε τυφλά.
Ενώ διαπιστώνουμε ότι συμβαίνουν πράγματα απρεπή, επικίνδυνα ή ενάντια στα συμφέροντα μας, για κάποιο λόγο η εμπιστοσύνη μας δεν κλονίζεται.
Όλοι μας προειδοποιούν ότι κάνουμε λάθος που εμπιστευόμαστε τον συγκεκριμένο άνθρωπο, αλλά εμείς αποφεύγουμε ή αγνοούμε τα γεγονότα και τις εμπειρίες που το επιβεβαιώνουν.
Επιμένουμε στο "αθώος μέχρι αποδείξεως του εναντίου", ενώ έχουμε αδιάσειστες αποδείξεις "ενοχής" εναντίον του: Ας πούμε λέει ότι θα χωρίσει και δεν το κάνει. Λέει ότι θα πάρει τηλέφωνο και πάλι δεν το κάνει. Ισχυρίζεται ότι μας αγαπάει αλλά μας θυμάται μόνο τις φορές που μας χρειάζεται. Περνάμε μία δύσκολη φάση και δεν είναι εκεί. Περνάμε μία χαρούμενη φάση και πάλι δεν είναι εκεί.
Στην ουσία δηλώνει, “μην βασίζεσαι επάνω μου για τίποτα”, αλλά εμείς δεν τον ακούμε – πιστεύουμε σ′ εκείνον περισσότερο από ό,τι πιστεύει και ο ίδιος στον εαυτό του.
Η ικανότητά μας για ενσυναίσθηση υπερλειτουργεί. Μπαίνουμε μονίμως στη θέση του και προσπαθούμε να βρούμε δικαιολογίες [6]:
→ Άρνηση: Όχι, δεν είπε ψέματα, εγώ κατάλαβα λάθος…
→ Διαστρέβλωση: Μπορεί να μην είναι ποτέ εδώ, αλλά εγώ το νιώθω ότι με αγαπάει…
→ Ελαχιστοποίηση: Μα δεν ήταν τίποτα σπουδαίο, στον καθένα μπορεί να συμβεί…
→ Υπερανάλυση: Μεγάλωσε δύσκολα, κανένας δεν του έμαθε να φέρεται…
Είμαστε οι πιο ατζαμήδες συναισθηματικοί επενδυτές του κόσμου. Ενώ διαπιστώνουμε ότι κάποιος καταχράται τα χρήματα που του δίνουμε να επενδύσει για λογαριασμό μας, εμείς του δίνουμε ακόμα περισσότερα, ελπίζοντας ότι τελικά θα εκτιμήσει την εμπιστοσύνη μας και από ευγνωμοσύνη θα φροντίσει να μας αποκομίσει κέρδος.
Σαν να πιστεύουμε ότι αν φανούμε υπομονετικοί, ευγενικοί και ολιγαρκείς μπροστά στην ασυνεπή και αναξιόπιστη συμπεριφορά του, εκείνος θα αποφασίσει να φερθεί δίκαια, ισότιμα και ανθρώπινα.
Σχετικό θέμα: Η ανάγκη να πιστέψουμε ότι υπάρχει δικαιοσύνη λόγω της βαθύτερης επιθυμίας για ασφάλεια και έλεγχο στη ζωής μας, στο άρθρο Η Πίστη σε ένα Δίκαιο Κόσμο.
Πάντως δεν είναι ακριβώς αφέλεια. Κατά βάθος το καταλαβαίνουμε ότι πλήττονται τα συμφέροντά μας και στην ουσία η εμπιστοσύνη μας κλονίζεται, όμως διστάζουμε να το επικοινωνήσουμε άμεσα ή να κάνουμε κάτι γι’ αυτό.
Και φυσικά παγιδευόμαστε.
Η στάση μας υπονοεί ότι είμαστε εντάξει με τη συμπεριφορά του άλλου και ότι δεν έχουμε κανένα πρόβλημα να τη συνεχίσει κι έτσι, άθελά μας, γινόμαστε συνένοχοι στην κακομεταχείρισή μας [7].
Όταν πια αρχίζουμε να θυμώνουμε με τον εαυτό μας που εμπιστεύτηκε το λάθος άνθρωπο, αισθανόμαστε ότι είναι αργά για να κάνουμε πίσω – τουλάχιστον όχι χωρίς να παραδεχτούμε ότι κάναμε λάθος.
Παραμένουμε στο τραπέζι και συνεχίζουμε να ποντάρουμε, ελπίζοντας ότι κάποια στιγμή θα ρεφάρουμε. Ότι, έστω και την ύστατη ώρα, ο άλλος θα κάνει κάτι για να μας αποδείξει ότι κάναμε καλά που τον εμπιστευτήκαμε.
Μέχρι βεβαίως το σημείο όπου η “προδοσία” είναι αδύνατον να καλυφθεί πλέον και τότε ο κόσμος μας θρυμματίζεται.
Η ΠΡΟΔΟΣΙΑ ΤΗΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ
Το μήνυμα της “προδοσίας” είναι βροντερό κι εξευτελιστικό: “Δεν δίνω δεκάρα για σένα”.
Δηλώνει ότι δεν είμαστε αρκετά σημαντικοί ή αρκετά καλοί ώστε ο άνθρωπος που πιστέψαμε να τιμήσει και ανταποδώσει την εμπιστοσύνη μας.
Είναι τέτοιο το σοκ που αρχίζουμε να αμφιβάλλουμε για τους πάντες και τα πάντα. Φταίμε εμείς; Ο άλλος; Μήπως δεν πρέπει να εμπιστευτούμε ποτέ ξανά;
Μάλιστα όσο περισσότερες σημαντικές και τραυματικές “προδοσίες” έχουμε στο ιστορικό μας, τόσο πιο προσωπικά το παίρνουμε και τόσο περισσότερο δυσκολευόμαστε να το ξεπεράσουμε.
Είναι σαν να αναβιώνουμε τις παλιές “προδοσίες”, προβάλλοντας σενάρια από το παρελθόν και μπερδεύοντας τον άνθρωπο που έχουμε απέναντί μας με το γονιό που μας παραμέλησε ή με τον άνθρωπο που αγαπούσαμε κάποτε και μας εγκατέλειψε.
Σχετικό θέμα: Το πώς θυσιάζουμε εμπειρίες, τρόπους ύπαρξης και κομμάτια του εαυτού μας όταν λαμβάνουμε αποδοχή και αγάπη υπό όρους, στο άρθρο Έχασα τον Εαυτό μου Λόγω Έλλειψης Αγάπης.
Γι’ αυτό παριστάνουμε ότι δεν ακούμε και δεν βλέπουμε τίποτα – επειδή δεν αντέχουμε ακόμα μία προδοσία.
Πιστεύουμε ότι αν δεν φέρνουμε αντιρρήσεις, δεν προβάλλουμε αντιστάσεις κι είμαστε καλά και υπάκουα παιδιά θα πάρουμε επιτέλους την επιβεβαίωση που τόσο χρειαζόμαστε και θα αποφύγουμε την απόρριψη ή την εγκατάλειψη.
Καταπιέζουμε και αμφισβητούμε τα συναισθήματα και τις αντιλήψεις μας προκειμένου να μην δημιουργούμε προβλήματα.
Φερόμαστε σαν οι άλλοι να είναι πιο σημαντικοί από εμάς ή σαν να γνωρίζουν περισσότερα από όσα εμείς. Κάποιος μας λέει ότι ο γάιδαρος πετάει (“δεν είναι αυτό που νομίζεις”) και αντί να του πούμε να κόψει τις βλακείες, καθόμαστε και το εξετάζουμε.
Και ο λόγος που εμπιστευόμαστε “λάθος” ανθρώπους είναι ότι δεν ξέρουμε ποιοι είναι οι “σωστοί” άνθρωποι.
Επιθυμούμε κάποιος να μας φροντίσει και να μας προστατέψει αλλά δεν έχουμε ιδέα πώς είναι να σε φροντίζει κάποιος. Ποτέ δεν νιώσαμε ότι αξίζουμε ανθρώπινη συμπεριφορά και ποτέ δεν μάθαμε πώς είναι οι φροντιστικοί άνθρωποι. Γι’ αυτό δυσκολευόμαστε να αναγνωρίσουμε κάποιον που δεν είναι – δεν έχουμε μέτρο σύγκρισης.
Στην πραγματικότητα δεν αναζητούμε έναν άνθρωπο να σχετιστούμε μαζί του σε ρεαλιστική και ισότιμη βάση, αλλά κάποιον που θα μας πάρει υπό την προστασία του και θα θεραπεύσει τις πληγές μας.
Έχουμε μεγάλη ανάγκη να πιστέψουμε ότι κάποιος είναι τόσο ολοκληρωτικά καλός που επιτέλους θα καταφέρει να ακυρώσει όλες τις “κακίες” που έχουμε υποστεί.
Ολοφάνερα έχει μια ανειλικρίνεια η στάση μας.
Οι περισσότεροι άνθρωποι καταλαβαίνουν ότι ζούμε σε έναν ασπρόμαυρο, μαγικό κόσμο. Ότι η υπερβολική εμπιστοσύνη που δείχνουμε δεν είναι μια γνήσια εμπιστοσύνη που προκύπτει φυσικά μέσα από την αλληλεπίδραση, αλλά μια έκφραση απόγνωσης.
Είναι μια τσαπατσούλικη ψευδοεμπιστοσύνη που σκοπό έχει να μας προστατέψει από τη συνειδητοποίηση ότι επανειλημμένα εμπιστευόμαστε αναξιόπιστους ανθρώπους που στο τέλος μας “προδίδουν”.
Το μήνυμα που μεταφέρουμε είναι διπλό: δείχνουμε ακλόνητη εμπιστοσύνη επιφανειακά αλλά μέσα μας “ξέρουμε” ότι η κατάληξη θα είναι η “προδοσία” – και φυσικά οι επιλογές μας επιβεβαιώνουν τους φόβους μας.
Σχετικό θέμα: Η απεγνωσμένη και καταδικασμένη σε αποτυχία προσπάθεια να αποκτήσουμε αξία μέσα από κάποιον άλλο, στο άρθρο Αν με Αγαπήσεις θα Σημαίνει ότι Αξίζω Κάτι.
Σχετιζόμαστε με ανθρώπους που έχουν κι εκείνοι δυσκολίες με την εμπιστοσύνη, οπότε ο κίνδυνος για εκατέρωθεν μη ρεαλιστικές προσδοκίες, απογοητεύσεις και “προδοσίες” είναι εξασφαλισμένος.
Δυστυχώς αυτή είναι η αλήθεια: επιλέγουμε αναξιόπιστους ανθρώπους επειδή είμαστε οι ίδιοι αναξιόπιστοι.
Μην γελιέστε – το να είμαστε άξιοι εμπιστοσύνης και το να αξιολογούμε πόσο άξιοι εμπιστοσύνης είναι οι άλλοι είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος [8].
ΠΩΣ ΓΙΝΟΜΑΙ ΕΝΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΑΞΙΟΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ;
Για να μπορέσουμε να νιώσουμε ότι είμαστε άξιοι εμπιστοσύνης θα πρέπει πρώτα να συγχωρήσουμε τον εαυτό μας για τις προδοσίες που έχει δεχτεί από τους άλλους.
Πρέπει να καταλάβουμε ότι όλοι κάνουμε λάθη, όλοι κάνουμε εσφαλμένες επιλογές, όλοι έχουμε ξεγελαστεί και, ναι, όλοι έχουμε φανεί αφελείς.
Ή θα συνεχίσουμε να επικρίνουμε και να ντροπιάζουμε τον εαυτό μας πιστεύοντας ότι μας αξίζουν αυτά που παθαίνουμε ή θα αποφασίσουμε να ξεκολλήσουμε και να διευρύνουμε την προοπτική μας.
Σχετικό θέμα: Οι τρόποι με τους οποίους μπορούμε να ξεπεράσουμε την ντροπή που νιώθουμε για τον εαυτό μας, στο άρθρο Μην Κοιτάς Χαμηλά, Δεν Χρειάζεται να Ντρέπεσαι.
Απλώς χρειάζεται να δείξουμε λίγη ευγένεια. Να αγκαλιάσουμε το φόβο μας ότι θα μας απορρίψουν ή εγκαταλείψουν και να σεβαστούμε τον πόνο μας για όσα έχουμε στερηθεί.
Σχετικό θέμα: Η απόρριψη ως πολύτιμη ανθρώπινη εμπειρία και ευκαιρία να εστιάσουμε στον εαυτό μας και να δούμε την αλήθεια μας, στο άρθρο Πώς Ξεπέρασα και Έφτασα να Αγαπώ την Απόρριψη.
Πρέπει να αναγνωρίσουμε τα “συμπτώματα” που δείχνουν έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό μας και να προσπαθήσουμε να τα “θεραπεύσουμε”:
Μήπως λέμε ψέματα στον εαυτό μας; Μήπως αθετούμε τις υποσχέσεις που του δίνουμε; Μήπως οι ίδιοι σαμποτάρουμε τις προσπάθειές μας να πετύχουμε αυτά που θέλουμε; Μπορούμε να πάρουμε μια απόφαση; Έχουμε μια αυθεντική σχέση με τον εαυτό μας, δηλαδή υπάρχει συμφωνία μεταξύ αυτού που αισθανόμαστε, αυτού που λέμε και αυτού που κάνουμε;
Σχετικά άρθρα: Το πώς οι αναποφάσιστοι βιώνουν ως αβάσταχτο βάρος την ελευθερία της επιλογής ή, ακόμα χειρότερα, ακινητοποιούνται και δεν ξέρουν τι να την κάνουν, στο άρθρο Η Χειρότερη Απόφαση είναι η Μη Απόφαση. Η διαδικασία μέσα από την οποία γινόμαστε ο εαυτός μας ή αλλιώς γινόμαστε ένα με τον άνθρωπο που είμαστε, στο άρθρο Εαυτός Αληθινός Αναζητείται.
Ελάτε να μου διηγηθείτε την ιστορία σας και να βρείτε τη θέση σας στο χώρο και στο χρόνο.
Είπαμε ότι η εμπιστοσύνη προϋποθέτει συνεργασία ανάμεσα σε δύο μέρη, αλλά κανείς δεν λέει ότι τα δύο μέρη πρέπει να είναι διαφορετικοί άνθρωποι: [9]
Μπορεί ο τωρινός μας εαυτός να εμπιστευτεί ότι ο μελλοντικός μας εαυτός δεν θα χαλάσει τη δίαιτα; Ότι δεν θα αναβάλει το διάβασμα; Ότι δεν θα ξαναπιεί; Ότι δεν θα στείλει εκείνο το μήνυμα που δεν πρέπει να στείλει;
Αν υποσχόμαστε στον εαυτό μας ότι θα τον φροντίσουμε με κάποιο τρόπο και μετά δεν το κάνουμε ή κάνουμε το αντίθετο, τότε όχι μόνο τον προδίδουμε, αλλά μαθαίνουμε ότι δεν ενδιαφερόμαστε αρκετά για εμάς κι ότι δεν μπορούμε να βασιστούμε επάνω μας.
Αντίθετα, όταν ενεργούμε με τρόπους που αποδεικνύουν ότι νοιαζόμαστε και σεβόμαστε τον εαυτό μας βιώνουμε την αίσθηση ότι είμαστε υπεύθυνοι και αξιόπιστοι.
Έτσι αποκτούμε ή ανακτούμε τον έλεγχο στη ζωή μας: Όταν διαπιστώνουμε ότι είμαστε ικανοί να φροντίζουμε τον εαυτό μας και να νιώθουμε ολοκληρωμένοι και ικανοποιημένοι χωρίς να χρειαζόμαστε κάποιον άλλο να αναλάβει την ευθύνη μας. Όταν σταματούμε να ζούμε διαμέσου των άλλων και εμπιστευόμαστε τη διαίσθηση, την κρίση, τις γνώσεις και τα συναισθήματά μας χωρίς να περιμένουμε έξωθεν επιδοκιμασία.
Αν οι ίδιοι δώσουμε στον εαυτό μας την αποδοχή και αναγνώριση που χρειάζεται, τότε οι ανάγκες που μας οδηγούν να εμπιστευόμαστε πέρα από τις δυνατότητές μας θα ατονήσουν.
Αν καλμάρουμε τους φόβους μας δεν θα αισθανόμαστε υποχρεωμένοι να ικανοποιούμε τους άλλους ούτε θα προσπαθούμε να έχουμε τέλεια συμπεριφορά ούτε θα διακινδυνεύουμε να πουλήσουμε τον εαυτό μας φτηνά.
Και φυσικά δεν θα έχουμε λόγο να εμπιστευτούμε αναξιόπιστους και ενδεχομένως κακόβουλους ανθρώπους προκειμένου να τους πείσουμε να μας επιστρέψουν λίγη από αυτή την πίστη [10].
Επιτέλους πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν μπορούμε να ζητάμε μια σχέση εμπιστοσύνης με κάποιον άλλο αν δεν μπορούμε να έχουμε μια σχέση εμπιστοσύνης με τον εαυτό μας. Ούτε γίνεται να περιμένουμε από τους άλλους να καλύψουν τις εσωτερικές μας ανάγκες αν δεν μπορούμε μόνοι μας να τις καλύψουμε.
Εν ολίγοις, δεν μπορούμε να ζητάμε από τους άλλους να μην μας εγκαταλείψουν, αν εμείς πρώτοι έχουμε ήδη εγκαταλείψει τον εαυτό μας.
Η ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΤΟΛΜΗΡΟΥΣ:
ΣΕ 6 ΒΗΜΑΤΑ
Πώς σχετιζόμαστε λοιπόν με τους άλλους όταν ξέρουμε πλέον ότι είμαστε οι μόνοι υπεύθυνοι να κάνουμε το σωστό για εμάς;
ΒΗΜΑ 1ο: Ξεκινάμε επιφυλακτικά…
Όχι ότι πάμε στο άλλο άκρο και γινόμαστε “παρανοϊκοί”, απλώς εφαρμόζουμε μια λειτουργική έλλειψη εμπιστοσύνης ώστε να ελαχιστοποιήσουμε τον κίνδυνο εκμετάλλευσης.
Οι περισσότεροι άνθρωποι εξάλλου δεν περιμένουν με το καλημέρα να κερδίσουν την εμπιστοσύνη μας – θα λάβουν υπόψη τους τις επιφυλάξεις μας και θα σεβαστούν τα όρια μας. Εκείνοι που δεν θα μπορέσουν να το κάνουν απλώς θα φύγουν.
Και δεν χρειάζεται να νιώθουμε ενοχές. Ο σκοπός της επιφυλακτικότητάς μας δεν είναι να χειριστούμε, να τιμωρήσουμε ή να ντροπιάσουμε, αλλά μόνο να προστατευτούμε.
Σχετικό θέμα: Η δυσκολία να αναγνωρίσουμε την παραβίαση των ορίων μας και να εντοπίσουμε το πού τελειώνουμε εμείς και πού αρχίζουν οι άλλοι, στο άρθρο Για Όλα Υπάρχει ένα Όριο.
ΒΗΜΑ 2ο: Συνεχίζουμε αργά…
Παίρνει χρόνο να γνωρίσουμε κάποιον και δεν χρειάζονται βιασύνες.
Μόνο αν συναναστραφούμε αρκετά με κάποιον μπορούμε να μάθουμε την ιστορία του, το πώς έχει φτάσει να είναι αυτό που είναι σήμερα και ποιος είναι ο τρόπος του να υπάρχει στον κόσμο.
Μια καλή “στρατηγική” είναι να παρατηρούμε τις αρνητικές ή θετικές εμπειρίες που μοιραζόμαστε μαζί του και αναλόγως να προσαρμόζουμε τα επίπεδα της εμπιστοσύνης μας.
Διαφορετικά, αν αγνοούμε την πραγματική αλληλεπίδραση στο εδώ και τώρα, η εμπιστοσύνη μας δεν απευθύνεται στον άλλο, αλλά σε κάποιο πλάσμα της φαντασίας μας.
Σχετικό θέμα: Το φαινόμενο του “ανεκπλήρωτου έρωτα” κατά το οποίο αρνούμαστε να δεχτούμε την πραγματικότητα και, στη θέση της σχέσης που δεν έχουμε, φτιάχνουμε μια φανταστική σχέση, στο άρθρο Δεν Φταις Εσύ, Η Φαντασία μου τα Φταίει.
ΒΗΜΑ 3ο: Κάνουμε μερικά τεστ…
Μην σας ξενίζει η ιδέα.
Κάπως πρέπει να αξιολογήσουμε αν η συμπεριφορά των ανθρώπων που αφήνουμε να έρθουν κοντά μας είναι υπεύθυνη και λογική σε βάθος χρόνου.
Λοιπόν, έχει λόγο; Μπορεί να δεσμευτεί σε κάτι ακόμα κι αν είναι κάτι μικρό;
Αισθανόμαστε ασφαλείς μαζί του;
Μπορούμε να του θυμώσουμε χωρίς να φοβόμαστε ότι θα τον χάσουμε;
Είναι διατεθειμένος να μοιραστεί μαζί μας τον έλεγχο; [11]
Έχει αξία και σημασία για εκείνον η σχέση μαζί μας με την έννοια ότι έχει τη διάθεση να την φροντίσει και να την προστατέψει;
Ο σκοπός δεν είναι να περιχαρακωθούμε ή να περιχαρακώσουμε, αλλά μόνο να αισθανθούμε ότι ο άλλος είναι με το μέρος μας. Ότι είναι φίλος μας.
Σχετικό θέμα: Τα παιχνίδια δύναμης που παίζουμε στην προσπάθειά μας να ελέγξουμε τους άλλους, στο άρθρο Παιχνίδια Δύναμης Παίζουν μόνο οι Αδύναμοι.
ΒΗΜΑ 4ο: Αντέχουμε την αλήθεια…
Το μόνο που μπορεί κάπως να μειώσει το ρίσκο που ενέχει η εμπιστοσύνη είναι η διαφάνεια [12].
Αν είμαστε αυθεντικοί “υποχρεώνουμε” και τον άλλον να είναι αυθεντικός ή, διαφορετικά, να μας αφήσει στην ησυχία μας αν δεν μπορεί να το κάνει.
Επιπλέον, όντας αληθινοί με τον εαυτό μας, μπορούμε να διακρίνουμε αν κάτι έρχεται πραγματικά από τον άλλον ή αν πρόκειται για κάτι δικό μας. Μπορούμε έτσι να είμαστε περισσότερο δίκαιοι μαζί του χωρίς να τον φορτώνουμε με πράγματα που δεν του ανήκουν, γεγονός που του επιτρέπει να είναι κι εκείνος περισσότερο αληθινός μαζί μας.
Το θέμα είναι να έχουμε πίστη στον εαυτό μας και στον άλλον χωρίς όμως να κρυβόμαστε από την αλήθεια και ξέροντας ότι θα πάρουμε ακόμα και άβολες αποφάσεις αν χρειαστεί.
ΒΗΜΑ 5ο: Προετοιμαζόμαστε για την "προδοσία"…
Κανένας άνθρωπος δεν είναι 100% διαφανής και αξιόπιστος.
Όσες προφυλάξεις και να πάρουμε, από τη στιγμή που στοιχηματίζουμε στην ικανότητά μας να διαβάσουμε το μυαλό του άλλου πάντοτε υπάρχει περίπτωση να βγούμε χαμένοι [13].
Πρέπει να μάθουμε να αντέχουμε την αβεβαιότητα που περικλείει κάθε σχέση και να αποδεχθούμε το δεδομένο ότι κανένας άνθρωπος δεν είναι ολοκληρωτικά καλός ή κακός.
Ακόμα κι εμείς έχουμε τα “σκοτεινά” μας σημεία. Ανά πάσα στιγμή έστω και άθελά μας μπορούμε να απογοητεύσουμε, να πληγώσουμε ή να προδώσουμε κάποιον.
Το ζητούμενο δεν είναι να εμπιστευτούμε ότι κανένας δεν θα προδώσει ποτέ κανέναν ούτε να γίνουμε τιμωρητικοί μπροστά στις αναπόφευκτες αστοχίες, αλλά να δεσμευτούμε ότι θα φερόμαστε με ευγένεια και διακριτικότητα ο ένας στον άλλον.
ΒΗΜΑ 6ο: Σηκωνόμαστε και προσπαθούμε ξανά…
Τελικά, η μόνη δικλίδα ασφαλείας είναι η εμπιστοσύνη στις δυνάμεις μας και στην ικανότητά μας να χειριστούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο οποιαδήποτε κατάσταση παρουσιαστεί και οτιδήποτε μας φέρει η ζωή.
Δεν σημαίνει ότι δεν θα πονέσουμε αν πληγωθούμε, αλλά τώρα ξέρουμε ότι θα επιβιώσουμε, ότι δεν θα καταστραφούμε.
Ρισκάρουμε να εμπιστευτούμε τους άλλους αλλά χωρίς να χρειάζεται να κρεμαστούμε επάνω τους. Τους εμπιστευόμαστε να εμπλουτίσουν τη ζωή μας και όχι να τη σώσουν ή να τη γεμίσουν.
Ξέρουμε πλέον πότε πρέπει να νοιαζόμαστε πρώτα για εμάς και πότε μπορούμε να νοιαζόμαστε για τους άλλους. Και ποτέ μα ποτέ δεν προδίδουμε τον εαυτό μας προκειμένου να συνεχίσουμε να εμπιστευόμαστε έναν άνθρωπο που δεν έχει κάνει τίποτα για να αποδείξει ότι το θέλει ή ότι το αξίζει.
Είναι το τέλος της αθωότητας κατά κάποιο τρόπο, αλλά η “προδοσία” αφήνει κέρδος: την απελευθερωτική διαπίστωση ότι, ακόμα και αν όλα καταρρεύσουν γύρω μας, υπάρχει κάποιος στον οποίο μπορούμε να βασιστούμε: ο εαυτός μας.
ΝΑ ΘΥΜΑΣΤΕ
Πολύ συχνά, οι άνθρωποι “αναγκάζονται” να “προδώσουν” εμάς προκειμένου να μην προδώσουν τον εαυτό τους.
Προσπαθήστε να καταλάβετε και να αποδεχτείτε ότι δεν είναι προδοσία αν ο άλλος δεν μπορεί να σας αγαπάει πια. Ούτε αν αγάπησε κάποιον άλλο.
Καλώς ή κακώς, το να αλλάξει κάποιος γνώμη για εμάς, να μην μπορεί να ανταποδώσει τα συναισθήματά μας και να κάνει επιλογές που εμάς δεν αρέσουν ή δεν μας εμπεριέχουν είναι συνηθισμένο μέρος της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης.
Είναι εκνευριστικό, αλλά συνήθως οι άνθρωποι αποφασίζουν για τον εαυτό τους χωρίς να σκέφτονται καθόλου εμάς. Τις περισσότερες φορές αυτά που κάνουν σχετίζονται με τους ίδιους και τη ζωή τους – δεν έχουν καμία σχέση με εμάς ή με την αξία μας.
Να θυμάστε ότι η “προδοσία” είναι μέρος της ζωής και το μόνο που μπορείτε να κάνετε για εσάς είναι να εμπιστευτείτε ότι οι αποφάσεις που παίρνετε κάθε στιγμή είναι οι καλύτερες δυνατές για τη δική σας ζωή.
Και το ίδιο πρέπει να εμπιστευτείτε ότι η απόφαση του άλλου, όσο κι αν σας πλήγωσε, ήταν η καλύτερη δυνατή για τη δική του ζωή τη συγκεκριμένη στιγμή.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΡΘΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ
Φοβάσαι να Εμπιστευτείς γι' αυτό Πληγώνεις και Πληγώνεσαι
Φοβάσαι να Εμπιστευτείς γι' αυτό Πληγώνεις και Πληγώνεσαι 1ο Μέρος
Φοβάσαι να Εμπιστευτείς γι' αυτό Πληγώνεις και Πληγώνεσαι
Φοβάσαι να Εμπιστευτείς γι' αυτό Πληγώνεις και Πληγώνεσαι 2ο Μέρος
1, 3, 4, 8, 9, 12, 13. DeSteno, D. (2014). The Truth About Trust: How It Determines Success in Life, Love, Learning, and More. New York: HUDSON STREET PRESS.
2. Simpson, J. A. (2007). Psychological foundations of trust. Current Directions in Psychological Science, 16(5): 264-268.
5. Borum, R. (2010). The science of interpersonal trust. Mental Health Law & Policy Faculty Publications. Paper 574. [http://scholarcommons.usf.edu/mhlp_facpub/574]
6, 10. Gerlach, P. K. (2015). Do You Have a ‘Trust Disorder’? Reduce Excessive Trust and Distrust. Break the Cycle! Ed. Peter K. Gerlach. [http://sfhelp.org/gwc/wounds/distrust.htm]
7, 11. Lewicki, R. J. & Tomlinson, E. C. (2003). Trust and Trust Building. Beyond Intractability. Eds. Guy Burgess and Heidi Burgess. Conflict Information Consortium, University of Colorado, Boulder. [http://www.beyondintractability.org/essay/trust-building]
18 Σχόλια
Την δίκη μου εμπιστοσύνη πάντως την έχετε κερδίσει με τα άρθρα σας! Πολύ ωραιο άρθρο μπράβο σας, για άλλη μια φορά μιλάτε μέσα στο μυαλό μας.
Πραγματική τιμή για μένα το σχόλιό σας, ευχαριστώ θερμά. Και για να μείνω στο κλίμα, ελπίζω να μην “προδώσω” την εμπιστοσύνη σας και τα μυαλά μας να παραμείνουν συντονισμένα για πολύ πολύ καιρό!
Τα άρθρα σας είναι το ένα καλύτερο από το άλλο!!! Πολύ καλή και επιστημονική δουλειά και σε αυτό το άρθρο για το ευαίσθητο θέμα των λαθών μας που κάνουμε πολλές φορές στην ζωή μας.
Χαίρομαι πραγματικά για το ενδιαφέρον και την εκτίμηση που δείχνετε στη δουλειά μου κι ελπίζω να συνεχίσω να παρουσιάζω άρθρα που αγγίζουν θέματα που αντιμετωπίζετε (και αντιμετωπίζουμε όλοι) στη ζωή.
Σας ευχαριστώ θερμά για το σχόλιο και την πολύτιμη στήριξη.
Γεια χαρά, ήθελα να σε ευχαριστήσω Βιβή για αυτά που γράφεις, έχω διαβάσει όλα τα άρθρα και ομολογώ ότι μου κάνει τρομερή εντύπωση η διατύπωση που χρησιμοποιείς η οποία μου κάνει πολύ κλικ.
Γεια σου Δημήτρη. Ειλικρινά μου είναι πολύ σημαντικό και συγχρόνως εντυπωσιακό να συνειδητοποιώ ότι υπάρχουν άνθρωποι εκεί έξω που τους κάνουν κλικ τα ίδια πράγματα που μου κάνουν κι εμένα…
Σε ευχαριστώ που μου δίνεις αυτή την αίσθηση.
Παρα πολύ ωραίο και αυτό το άρθρο σας κυρια Φατούρου.
Ενα μόνο πράγμα θα ηθελα να σχολιάσω σχετικά με αυτό που αναφέρετε προς το τέλος οτι οι άνθρωποι παίρνουν συνήθως αποφάσεις για τη δική τους ζωή χωρίς να σκεφτονται εμάς ή να μας εμπεριέχουν και αυτό ειναι αναμενόμενο.
Όταν ‘εχουμε καποια σχέση με εναν άλλο άνθρωπο φιλική ή ερωτική ή και επαγγελματική , δεν αποτελεί ή ύπαρξη στοιχειώδους ενσυναίσθησης και απο τα δύο μέρη προυπόθεση για να καρποφορήσει μια σχέση ακόμη και να θεωρηθεί εξαρχής ως ” ανθρώπινη σχέση'” ? δεν μιλάω φυσικά για περιπτώσεις που κάποιος αποδίδει στον άλλο χαρακτηριστικά που δεν υπάρχουν ή που κρεμιέται πάνω του για να καλύψει δικά του τραύματα και εθελοτυφλεί.
Πόσο ρεαλιστικό είναι να ειμαστε σε μια σχέση και να μπορούμε να θεωρούμε οτι το άλλο άτομο θα δράσει με αποκλειστικο γνωμονα τον εαυτό του ? ποια η ουσία της διατήρησης της σχέσης τότε όταν το άλλο ατομο ουσιαστικά ενδιαφέρεται μόνο για την ικανοποίηση των δικών του αναγκών στη σχέση και δεν υπολογίζει τα δικά μας αισθήματα? Αυτός δεν είναι τελικά ο λόγος που η ΄προδοσία’ μας πονάει? το οτι αντιλαμβανόμαστε οτι για τον άλλον δεν υπήρξαμε στην πραγματικότητα ενώ υποκρινόταν κάτι άλλο?
Προσωπικά αν μπορούσα να αντιληφθώ ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει στο παρασκήνιο ,θα διέκοπτα αμέσως τη σχέση. Αλλά αυτό δεν είναι πάντα εύκολο.
Πιστεύω ότι το στοιχειώδες νοιάξιμο -ενσυναίσθηση του ενός ανθρώπου προς τον άλλο σε συνδυασμό με τις ανώτερες γνωστικες λειτουργίες ειναι αυτό που διαφοροποίησε το ειδος μας από τα άλλα πρωτεύοντα και μας ώθησε στο να αναπτύξουμε και να διατηρήσουμε κοινωνίες. Με προβληματίζει πολύ η ιδέα οτι ειναι αυτονόητο οι ανθρωποι να βιώνουν τις¨” σχέσεις ” τους με γνώμονα την ικανοποίηση των προσωπικών τους αναγκών χωρίς να νοιάζονται για τον άλλον.
Εύχομαι να συνεχισετε να γράφετε τοσο ωραία.
Νίνα
Αγαπητή Νίνα,
Διάβασα με μεγάλο ενδιαφέρον το σχόλιο σας και οφείλω να ομολογήσω ότι θίγετε ένα θέμα που με έχει απασχολήσει κι εμένα.
Η ανάλυση που κάνετε σχετικά με την έννοια της ενσυναίσθησης με βρίσκει απολύτως σύμφωνη, ιδίως η θέση σας ότι η ενσυναίσθηση είναι η βάση/προϋπόθεση κάθε σχέσης αλλά και της κοινωνίας ολόκληρης.
Εκείνο που διαπίστωσα διαβάζοντας το σχόλιο σας είναι ότι κάτι μου έλειπε, κάτι χωρίς το οποίο η εικόνα δεν είναι ολοκληρωμένη.
Αυτό το κάτι, κατά τη γνώμη μου, είναι η έννοια της αυθεντικότητας ή γνησιότητας, η οποία είναι εξίσου σημαντική με την ενσυναίσθηση για τη σύναψη οποιασδήποτε σχέσης και θα τολμήσω να πω ότι για τις προσωπικές σχέσεις ίσως είναι και σημαντικότερη από την ενσυναίσθηση.
Σε μερικά είδη σχέσεων όπως εκείνη μεταξύ παιδιού και γονιού ή εκείνη μεταξύ θεραπευτή και πελάτη, η ενσυναίσθηση μάλλον προηγείται. Το παιδί είναι σε “αδύναμη” θέση και ο πελάτης σε “ευάλωτη” θέση και ο καλός γονιός ή ο καλός θεραπευτής πρέπει να βάλουν τον εαυτό τους στην άκρη και να μπουν στη θέση του παιδιού ή του πελάτη ώστε να μπορέσουν να καταλάβουν, να στηρίξουν και να βοηθήσουν.
Στις προσωπικές σχέσεις όμως, παρόλο που η ενσυναίσθηση είναι απαραίτητη, το να αφήνουμε τον άλλον να γνωρίζει που βρισκόμαστε συναισθηματικά, δηλαδή το να είμαστε γνήσιοι, είναι πιθανόν ακόμα πιο σημαντικό. Αν δεν μπορούμε να εκφράζουμε αυτά που πραγματικά αισθανόμαστε (είτε θετικά είτε αρνητικά) τότε δεν μπορούμε να μιλάμε για αυθεντική σχέση.
Θα πω κάτι που δεν είναι πολύ ρομαντικό αλλά σε κάθε σχέση για να λειτουργήσει θα πρέπει τα συμφέροντα των δύο διαφορετικών πλευρών να ταυτίζονται. Όσο έχουμε τους ίδιους στόχους και ικανοποιούμε τις ανάγκες μας όλα λειτουργούν καλά. Το ερώτημα είναι τι γίνεται στην περίπτωση που υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων.
Τι γίνεται όταν εγώ θέλω να φύγω κι εσύ θέλεις να μείνω; Τι πρέπει να διαλέξω; Ενσυναίσθηση ή αυθεντικότητα;
Να καταπιέσω τον εαυτό μου και να μείνω για να μην σε πληγώσω; Ή να κάνω αυτό που πραγματικά θέλω;
Να “προδώσω” εσένα ή εμένα;
Εσύ τι θα ήθελες; Θα ήθελες να μείνω για να σου κάνω το χατήρι ή θα ήθελες να μείνω επειδή είμαι ελεύθερη να μείνω και επιλέγω να μείνω;
Αν τελικά φύγω δεν θα το κάνω για να σε πληγώσω, θα το κάνω για μένα. Εξάλλου, δεν είμαι εγώ υπεύθυνη για τα συναισθήματά σου, εσύ αποφασίζεις για το πώς θα νιώσεις, δεν σου το προκαλώ εγώ. Θα μπορούσα να φύγω κι εσύ να χαρείς ή να ανακουφιστείς, αλλά εσύ αποφασίζεις να στενοχωρηθείς, είναι δική σου επιλογή, δεν μπορεί να δεσμεύει εμένα.
Αν ήταν έτσι δεν θα μπορούσαμε ποτέ να φύγουμε από μία σχέση αν δεν μας το επέτρεπε ο άλλος.
Είναι και κάτι ακόμα όμως. Η έννοια της ενσυναίσθησης δεν σημαίνει ότι διαμορφώνω τη συμπεριφορά μου έτσι ώστε ο άλλος να μην νιώσει άσχημα. Έτσι όπως το καταλαβαίνω εγώ, ενσυναίσθηση σημαίνει ότι μπορώ να δω τον κόσμο με τα μάτια του άλλου, ότι μπορώ να καταλάβω ότι θα στενοχωρηθείς αν θα φύγω. Το ότι μπορώ να σε συναισθανθώ δεν σημαίνει ότι θα φερθώ με τρόπους που θα σε κάνουν να νιώσεις έτσι ή αλλιώς. Το τι θα κάνω είναι δική μου επιλογή και το πώς θα νιώσεις εσύ είναι επίσης δική σου επιλογή.
Υπάρχει μάλλον μια εξαίρεση σε όλα αυτά: Κάποιοι άνθρωποι δείχνουν να μην έχουν καθόλου ενσυναίσθηση και πραγματικά προσπαθούν συνειδητά να κερδίσουν την εμπιστοσύνη μας με μοναδικό σκοπό να την προδώσουν. Ναι, αυτοί οι άνθρωποι υποκρίνονται και δεν νοιάζονται για το πώς αισθάνεται ο άλλος ούτε για τις συνέπειες των πράξεών τους ούτε τους ενδιαφέρει να αντιληφθούν πώς νιώθει ο άλλος όταν τον “προδίδουν”. Και αυτές οι προδοσίες είναι από τις χειρότερες – σε κάνουν να νιώθεις σαν να πέρασε οδοστρωτήρας από πάνω σου.
Αλλά νομίζω ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν λειτουργούν έτσι. Οι περισσότεροι άνθρωποι μπαίνουν στις σχέσεις γιατί, αφενός, νοιάζονται για τον άλλο και, αφετέρου, γιατί ενδιαφέρονται να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. Τα προβλήματα (και η κουβέντα μας…) ξεκινούν όταν τα συναισθήματα ή οι ανάγκες αλλάζουν. Και δυστυχώς αλλάζουν συχνά…
Η δική μου “λύση” σε όλο αυτό είναι η ισορροπία μεταξύ αυθεντικότητας και ενσυναίσθησης. Αν θέλω να φύγω, θα φύγω αλλά θα το κάνω σεβόμενη την αξιοπρέπεια και των δύο και με τρόπο που τιμά εμένα, εσένα και τη σχέση που είχαμε.
Αυθεντικότητα με ενσυναίσθηση θα πει: “Ξέρω ότι στενοχωριέσαι που φεύγω και λυπάμαι γι’ αυτό, αλλά πρέπει να φύγω”.
Νίνα, ελπίζω να μην σας κούρασα με όλα αυτά αλλά οι θέσεις σας με προβλημάτισαν ευχάριστα!
Ευχαριστώ για το πραγματικά ενδιαφέρον σχόλιο και τα καλά σας λόγια.
κα Φατούρου, χαίρομαι πάρα πολύ για το σχόλιό σας, πραγματικά το απόλαυσα.
Συμφωνώ απόλυτα μαζί σας οτι η αυθεντικότητα, χέρι χέρι με την ενσυναισθηση είναι απαραίτητη προυπόθεση για τη σύναψη μιας υγιούς σχέσης όσο αυτή αντέξει φυσικά καθώς επίσης συμφωνώ ότι τα συναισθήματα των ανθρώπων οπως και οι άνθρωποι οι ιδιοι μεταβαλλονται. Ισως αυτό που κανει τις σχέσεις που αντέχουν στο χρόνο , τις γνησιες φυσικα, τοσο σπάνιες και όμορφες ειναι το οτι οι δυο ανθρωποι καταφέρνουν να αλλαζουν αλλά να παραμένουν συμβατοί.
Προσωπικά δεν θα θεωρούσα ποτέ ΄προδοσία’ το να φύγω από μια σχέση επειδή τα συναισθήματα μου αλλαξαν ή επειδή ένιωσα ότι η σχέση εδωσε οτι ειχε να δώσει. Αλλά θα ενημέρωνα το σύντροφο για την εσωτερική μου αλλαγή. Και φυσικά αναγνωρίζω το ιδιο ακριβώς δικαίωμα και στο έτερο ατομο. Οι σχέσεις τελειώνουν , οι άνθρωποι πονάνε λιγότερο ή περισσότερο και η ζωή συνεχίζεται. Είναι πραγματικά πολύ ασχημο να μένεις σε μια τελειωμενη σχέση από οικτο. Αλλα και οι τιτλοι τελους μπορούν πάντα να μπαινουν με νοιάξιμο και αξιοπρέπεια σεβόμενοι αν μη τι άλλο ο,τι οι δύο άνθρωποι μοιράστηκαν.
Προδοσία για μένα ορίζεται η κατάσταση στην οποία ενώ το ενα από τα δυο ατομα γνωρίζει οτι δεν εχει αυθεντικά συναισθήματα για τον αλλο άνθρωπο ειτε από την αρχή ή κατα τη διαρκεια της σχέσης, εντούτοις δεν ενημερώνει ,δεν κάνει μια καθαρή κουβέντα για το τι συμβαίνει στο συντροφό του. Αντιθέτως διατηρεί μια επίπλαστη εικόνα σχέσης ώστε να εξακολουθεί να ικανοποιεί τις οποιες ανάγκες του ενώ παράλληλα ψευδεται, απατα , εχει μια άλλη ζωή και εν γένει συμπεριφέρεται με απόλυτη αισθηση ασέβειας και έλλειψης ενσυναίσθησης προς το σύντροφο ο οποίος ιδέα δεν έχει για το τι παίζεται στα παρασκήνια.
Ευτυχώς οι πιο πολλοί άνθρωποι δεν είναι ετσι ,αλλά οταν καποιος το ζήσει αυτο ειναι σαν να συγκρούστηκε με τρένο. Γιατί στο τέλος ενα μόνο ερώτημα μενει :γιατί ενω εγώ υπήρξα γνησιος και αυθεντικος με τον αλλο άνθρωπο και ήμουν από την αρχή διατεθειμενος να εκτεθώ μεσα στη σχέση , ο άλλος απλα κορόιδευε και μου στέρησε το στοιχειώδες δικαίωμα να γνωρίζω την αλήθεια?
Δύσκολο οταν αντιμετωπίζεις κάτι τέτοιο , αισθάνεσαι προδομένος σε βαθιά υπαρξιακό -ανθρώπινο επίπεδο , ειδικά όταν εισαι άνθρωπος που εχεις τονίσει και με λόγια και με πράξεις οτι θέλεις και δικαιούσαι να γνωρίζεις διότι πολυ απλά μονο οι αυθεντικές σχέσεις σε ενδιαφερουν.
Να ειστε πάντα καλά
Νινα
Νίνα,
Όταν κάποιος αισθάνεται ότι πέρασε από πάνω του οδοστρωτήρας (δικό μου) ή ότι συγκρούστηκε με τρένο (δικό σας) είναι λογικό να αισθάνεται οργή και θυμό και αδικία και ότι κάτι δεν πάει καθόλου καλά!
Ναι, είναι προδοσία σε υπαρξιακό-ανθρώπινο επίπεδο και γι’ αυτό τέτοιες εμπειρίες συνήθως μας αλλάζουν τη ζωή. Αν κρίνω από αυτά που έχω δει εγώ μάλιστα, πολλές φορές μπορούν να μας αλλάξουν τη ζωή προς το καλύτερο με την έννοια να ότι μπορεί να βγούμε λίγο σοφότεροι μετά από κάτι τέτοιο.
Αισθάνομαι ότι κάπου εδώ μπαίνει στο παιχνίδι η δυσκολότερη από όλες τις ποιότητες/συνθήκες/προϋποθέσεις των σχέσεων: η έννοια της αποδοχής.
Καταρχάς αποδοχή ως προς εμάς – για την εμπειρία που βιώσαμε και ίσως (αν και όχι απαραίτητα) αποδοχή για τον άλλον, δηλαδή αποδοχή ότι κάποιοι άνθρωποι αντιμετωπίζουν δυσκολίες με την ενσυναίσθηση και μπορούν να σχετιστούν μόνο χρησιμοποιώντας τους άλλους και ότι ΑΥΤΟ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΤΙΠΟΤΑ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΜΕ ΕΜΑΣ.
Ο λόγος που τονίζω την τελευταία φράση κι επιμένω ότι η συμπεριφορά και οι αποφάσεις των άλλων έχουν να κάνουν με εκείνους, είναι η αγωνία μου να μην τοποθετούμε τον εαυτό μας στο ρόλο του θύματος. Χωρίς να παραβλέπω ότι υπάρχουν “θύματα” και χωρίς να αθωώνω τους “θύτες”, προσπαθώ να βάλω στο παιχνίδι και την έννοια της ενδυνάμωσης και, αν θέλετε, πέρα από σωστό και λάθος ή δίκαιο και άδικο, αυτή είναι μια δική μου πολιτική θέση.
Νίνα θα χαρώ να σας ξανασυναντήσω στο σχολιασμό και άλλων άρθρων. Πραγματικά πιστεύω ότι η συμβολή σας είναι πολύτιμη για μένα και για το blog.
Καλή συνέχεια και, αν μου επιτρέπετε, εύχομαι να καταφέρετε να χωρέσετε την εμπειρία σας μέσα σας αλλά και στην κοσμοθεωρία σας με έναν τρόπο που να έχει νόημα για εσάς.
Βιβή.
Συχαρητήρια για τα άρθρα σας κα. Φατούρου, είναι απο τα πιο κατατοπιστικά και βοηθητικά που έχω διαβάσει.
Πολύ πρόσφατα πριν ενα μήνα γα την ακρίβεια, ανακάλυψα οτι ο σύντροφος μου είχε συμπεριφερθεί ακριβώς όπως περιγράφει η κα. Νίνα πιο πάνω και διατηρούσε μια επιπλαστη είκονα σχέσης μαζί μου, ενώ παράλληλα έκανε μια διπλή ζωή κ είχε σχέση και με μια άλλη γυναίκα.
Όταν το ανακάλυψα όχι απλά οδοστρωτήρας αλλά με διέλυσε γιατί ήταν ο μόνος άνθρωπος, εκτός της οικογένειας μου,που είχα εμπιστευτεί ποτέ στη ζωή μου και το ήξερε.
Με τον πρώην πια σύντροφο δουλεύαμε και μαζί και όταν το έμαθα έφυγα απο τη δουλειά. Οταν του είπα οτι αποφάσισα να φύγω δεν τον ένοιαξε ούτε λίγο ώστε να πει ένα τουλάχιστον λύπαμαι για τα ψέματα και την κοροιδία του για τόσο καιρό, αλλά το μόνο που μου είπε είναι πώς μπόρεσα εγώ να του το κάνω αυτό? Γιατί δεν τον σκέφτηκα καθόλου και πως μπόρεσα εγώ να τον αφήσω ξεκρέμαστο στη δουλειά? Οτι είμαι μια εγωίστρια που σκέφτηκα μόνο τον εαυτό μου. Οτι έπρεπε πρώτα να είχα συζητήσει μαζί του για την απόφαση μου να φύγω απο τη δουλειά και οτι θα με απέτρπε απτο να πάρω μια τόσο λάθος απόφαση.
Εγινα πιο κομμάτια γιατί ελεγα πως είναι δυνατόν να μην παραδέχεται και να μην καταλαβαίνει οτι μου φέρθηκε οικτρά? Εκ τον υστέρον κατάλαβα ότι τόσο καιρό με είχε κοντά του γιατί του ήμουν απαραίτητη στη δουλειά και σε άλλες προσωπικές δουλειές του που τα έκανα εγώ και δε μπορούσε να τα κάνει ο ίδιος. Αφού απομακρύνθηκα άρχισα να σκεφτομαι ολα εκείνα τα περιστατικά που παλιά δεν έβγαζα νόημα και η συμπεριφορά του απέναντι μου ήταν απαράδεκτη, είχα όλα τα σημάδια μπροστά μου και δεν ήθελα να τα παραδεχτω, εξακολουθούσα και τον εμπιστευόμουν τυφλά και δεν τον αμφισβητούσα.
Καθώς έψαχνα για να με καταλάβω πώς έφτασα εγώ σαυτό το σημείο, έπεσα πανω στα άρθρα σας. Να ξέρετε οτι με βοηθήσατε τόσο πολύ όσο δε μπορείτε να φανταστείτε, ειδικά τα άρθρα με την εμπιστοσύνη και τα όρια. Δεν είχα βάλει κανένα όριο, πάντα του έλεγα ναι σε οτιδήποτε χρειαζόταν και για τον εαυτό μου δεν του ζητούσα τίποτα. Εως τη στιγμή όπως λέτε που χτύπησε ο εσωτερικός συνεγερμός και σηκώθηκα και έφυγα. Μου δώσατε δύναμη να συνεχίσω γιατί εως ένα σημείο κατάλαβα τον εαυτό μου πώς λειτουργούσα σαυτή τη σχέση και πως αυτός, που απο μέρους του θεωρώ οτι ήταν πάντα χειριστικός απέναντι μου. Ελπίζω σύντομα να το αφήσω πίσω μου κ να μην σκέφτομαι την ολη κατάσταση τόσο πολυ γιατί με ταρακούνησε για τα καλά σε όλα τα επίπεδα.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ!!! Εξαιρετικά αρθρα!!!
Καλησπέρα σας ,
Τα άρθρα σας είναι πολύ ενδιαφέροντα και παρατηρώ ότι έχετε επιρροές από την φιλοσοφία της Gestalt.
Αγαπητή/έ Κ.Μ., χαίρομαι πολύ που βρίσκετε ενδιαφέροντα τα άρθρα μου.
Όσο για τις επιρροές που διακρίνετε, πρέπει να σας πω ότι δεν έχω εκπαιδευτεί στη θεραπεία Gestalt ούτε την έχω μελετήσει σε βάθος, αλλά ξέρω ότι έχει πολλές ομοιότητες (κυρίως ως προς τη φαινομενολογική, υπαρξιακή και σχεσιακή διάσταση) με την Προσωποκεντρική Προσέγγιση στην οποία έχω εκπαιδευτεί.
Για να είμαι ειλικρινής πάντως, δεν προσπαθώ να ακολουθήσω αυστηρά κάποια προσέγγιση – αν κάτι έχει νόημα για μένα και εμπλουτίζει αυτό που θέλω να πω, θα το γράψω ακόμα και αν προέρχεται από την ψυχανάλυση, το συμπεριφορισμό ή τον κονστρουξιονισμό. Τις περισσότερες φορές μάλιστα διακρίνω στα άρθρα μου επιρροές που ούτε η ίδια δεν ξέρω πώς βρέθηκαν εκεί ή πώς έφτασαν να γίνουν μέρος της φιλοσοφίας μου!
Σας ευχαριστώ θερμά για το σχόλιο και την ευκαιρία να αναζητήσω τις θεωρητικές διαστάσεις των άρθρων μου.
Διάβασα αρκετά από τα άρθρα σας. Ευτυχώς είναι πάρα πολλά και χαίρομαι που έχω ακόμα να διαβάσω κι άλλα. Να γράφετε γιατί πραγματικά είναι εντυπωσιακός ο τρόπος γραφής σας, καθώς και ο τρόπος που αντιλαμβάνεσθε και χειρίζεστε πολύ σοβαρά και ευαίσθητα θέματα που αφορούν όλους μας. Προσωπικά, είχα πολύ καιρό να διαβάσω τόσο καλογραμμένα και ταυτόχρονα προσιτά στον περισσότερο κόσμο κείμενα.
Δεν κουράζουν με επιστημονικούς όρους και αναλύσεις, δεν υπερθεματίζουν, δεν έχουν ελλείψεις, αλλά ούτε και υπερβολές. Είναι στο θέμα και μεταδίδουν άριστα το νόημα τους, αλλά και εντέλει.. την πραγματική εικόνα της πραγματικότητας μας. Να είστε καλά και περιμένουμε περισσότερα!
Σας ευχαριστώ θερμά για το σχόλιο και την αναγνώριση και εκτίμηση της δουλειάς μου.
Πρέπει να σας πω ότι τα γραφόμενά σας πραγματικά με άγγιξαν και με συγκίνησαν, και αισθάνομαι την ανάγκη να σας ευχαριστήσω γιατί λειτούργησαν για μένα σαν υπενθύμιση να ασχοληθώ περισσότερο ενεργά με το blog, το οποίο τελευταία έχω παραμελήσει λόγω άλλων υποχρεώσεων.
Μου θυμίσατε ότι αυτό που κάνω έχει ουσιαστικό νόημα για κάποιους ανθρώπους στον ίδιο βαθμό σχεδόν που έχει νόημα για μένα και ότι όλη αυτή η κατάθεση σκέψεων και η ανταλλαγή απόψεων που ακολουθεί είναι “θεραπευτική” για πολλούς από εμάς και εν τέλει αξίζει τον κόπο.
Ολόψυχα ευχαριστώ για τη στήριξη, την ενθάρρυνση και κυρίως την αφύπνιση!
Καταρχήν συγχαρητήρια για το άρθρο σας ή μάλλον για τα άρθρα σας! Εξαιρετική η δουλειά σας και πολύ βοηθητική…
Θα ήθελα κι εγώ να θίξω τα εξής:
1) Πράγματι οι προηγούμενες εμπειρίες “προδοσίας” είναι καθοριστικές στο πώς σχετιζόμαστε με τους ανθρώπους. Αν έχουμε υποστεί πολλές τέτοιες απογοητεύσεις, είναι βέβαιο ότι όσους πλησιάζουμε, τους προσεγγίζουμε υπό αυτό το πρίσμα. Κι αυτό εκδηλώνεται στον τρόπο που αλληλεπιδρούμε με τον άλλο, ο οποίος το αντιλαμβάνεται ξεκάθαρα. Μέσα από τα λεγόμενα μας, μέσα από τη γλώσσα του σώματος μας και μέσα από τις πράξεις μας μεταφέρουμε στους άλλους μηνύματα. Και στην περίπτωση που έχουμε τέτοια πρότερα βιώματα, γινόμαστε ίσως καχύποπτοι, αμφιβάλλουμε για τη συμπεριφορά του άλλου, επιδεικνύουμε ελεγκτικές τάσεις ή ακόμα μπορεί να γινόμαστε καταπιεστικοί. Αναρωτιόμαστε διαρκώς αν ο άλλος μας λέει την αλήθεια, αν έχει καθαρά και αθώα κίνητρα, τον υποβάλλουμε σε συνεχή ανάκριση για όσα κάνει, “βλέπουμε φαντάσματα” εκεί που δεν υπάρχουν, υπεραναλύουμε τη συμπεριφορά του και γινόμαστε υπερευαίσθητοι, ώστε σε μια πρώτη δυσκολία, θεωρούμε πως η στιγμή που θα προδοθούμε για άλλη μια φορά, πλησιάζει. Σε μερικές περιπτώσεις μοιάζει να έχουμε “κρεμαστεί” από τους άλλους και ότι η σχέση μας μαζί τους απλά έχει ως αποστολή να αποδείξουμε ότι είμαστε “αιώνια θύματα” προδοσίας. Και όντως αυτή η αγωνία μας να μην “εξαπατηθούμε” και πάλι, μας οδηγεί στο να γινόμαστε φορτικοί και να κάνουμε τους άλλους να “ασφυκτιούν” μαζί μας, καθώς ο ζωτικός τους χώρος παραβιάζεται. Κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα να “απορριπτόμαστε” εκ νέου και να συνεχίζεται ο φαύλος κύκλος της προδοσίας. Κάτι σαν αυτοεκπληρούμενη προφητεία… Ή μήπως και σαν άτυπος κανόνας. Άνθρωποι δηλαδή ανασφαλείς που “έλκονται” από απορριπτικούς και τα δυσμενή τους βιώματα ανακυκλώνονται υπακούοντας σ’ αυτόν τον αόρατο κανόνα…
2)Θεωρώ ότι ο τρόπος που μας φέρονται οι άλλοι εξαρτάται από το πώς τους επιτρέπουμε εμείς να μας φέρονται. Δηλαδή πιστεύω ότι προδοσία δε μπορεί να υπάρξει, εφόσον υπάρχουν ξεκάθαρα όρια και σαφήνεια στη σχέση. Σε μια σχέση στην οποία υπάρχει εξαρχής καλή επικοινωνία, δίνονται εξηγήσεις και όλα “τοποθετούνται στο τραπέζι” με ειλικρίνεια, τίποτα δεν είναι παρερμηνεύσιμο και παρεξηγήσιμο. Είναι αυτό που λέμε “οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους”… Συνεπώς δεν μπορούν να δημιουργηθούν και υπερβολικές προσδοκίες. Ξέρει ο καθένας τι να περιμένει από τον άλλο. Οπότε μόνο στην περίπτωση που κανείς ψεύδεται, μπορεί να προκύψει ζήτημα εμπιστοσύνης. Πολλές φορές οι προσδοκίες μας δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, γιατί “κατασκευάζουμε” μια φανταστική εικόνα του άλλου. Δηλαδή η προδοσία έχει να κάνει με αυτό το φανταστικό πρόσωπο που εμείς δημιουργήσαμε… Ίσως πάλι ο άλλος να διαισθάνεται αυτή την εναγώνια ανάγκη μας να εισπράξουμε αγάπη, σεβασμό και εκτίμηση, που αν και δε νιώθει κάτι για εμάς, δε θέλει να φανεί αγενής και μας προσφέρει μια πλαστή εικόνα, η οποία κάποια στιγμή διαλύεται, γιατί δεν αντέχει να τη συντηρεί άλλο. Επομένως εμείς βρισκόμαστε πάλι ενώπιον μιας προδοσίας… Η άποψη μου είναι ότι μια σχέση έχει δύο πυλώνες πάντα και συνδιαμορφώνεται κι από τις δύο πλευρές, οι οποίες έχουν από κοινού την ευθύνη για την ποιότητά της.
3) Πάντως είναι αλήθεια (αν κρίνω από προσωπικές μου εμπειρίες) ότι υπάρχουν άνθρωποι που παρουσιάζουν ένα είδος “διπροσωπίας”… Άλλοτε παρουσιάζονται θερμοί και “τρέφουν” με ενδιαφέρον μια σχέση και άλλοτε εκφράζουν μια αποστασιοποίηση και “παγώνουν” ότι είχε “χτιστεί” έως τότε… Σκωτσέζικο ντους δηλαδή… Άνθρωποι που αναρωτιέται κανείς αν πραγματικά εννοούν όσα λένε και υπόσχονται ή όλα είναι μια πλεκτάνη… Νομίζω ότι πολλοί από αυτούς είναι σα να βγάζουν μια κραυγή απελπισίας…Σα να λένε “θέλω να είμαστε κοντά, αλλά δε μπορώ”, σα να τους τρομάζει η οικειότητα ή η δέσμευση… Κι έτσι φαίνονται πώς άλλα λένε κι άλλα κάνουν… Ότι δίνουν ελπίδες και έπειτα τις παίρνουν πίσω… Δίνοντας την εντύπωση στο έτερο μέλος της σχέσης ότι τον/την “κοροϊδεύουν”, αλλά κατά βάθος εκείνοι μάχονται να αντιμετωπίσουν τους δικούς τους εσωτερικούς φόβους… Και ίσως αυτό συνδέεται με το λεγόμενο “ghosting” που μαστίζει τις σχέσεις της εποχής μας… Εξαφανίζονται, γιατί δε μπορούν να αντέξουν τη σχέση… Επομένως για τα όποια προβλήματα ανακύπτουν σε μια σχέση, δεν πρέπει να ρίχνουμε το σφάλμα αποκλειστικά σε εμάς, ψάχνοντας τι λάθος κάναμε, αν φταίξαμε και “κυνηγώντας” μάγισσες για τις ενοχές που κουβαλάμε…
4)Αισθάνομαι ότι στην εποχή μας υπάρχει σοβαρός κλονισμός της εμπιστοσύνης στις ανθρώπινες σχέσεις… Σε πολλές συζητήσεις μου διαπιστώνω συνεχώς μια κοινή παραδοχή, από όσα ομολογούν οι περισσότεροι…ότι δηλαδή δεν υπάρχει αληθινή φιλία και ότι οι σχέσεις βασίζονται μόνο στα ανταλλάγματα (αλισβερίσι-δούναι και λαβείν)… Συχνά ακούγεται η φράση “εγώ σου έδωσα πολλά, μα εσύ τι έκανες για μένα;”… Πιστεύω ότι αυτή είναι και η “παγίδα” στον τρόπο που “συναντιόμαστε” με τους άλλους… Ο εγωισμός μας που δε μας επιτρέπει να αγαπήσουμε άνευ όρων, να συγχωρήσουμε και να κατανοήσουμε ότι κι οι άλλοι είναι “θνητοί”, όπως εμείς και άρα υποπίπτουν σε λάθη, έχουν αδυναμίες κ. λ. π. Κάτι που σημαίνει ότι πολύ εύκολα διαλύουμε τις σχέσεις μας με τους άλλους και ότι στο όνομα του εγωισμού μας, δεν επιτρέπουμε στον άλλο να φανεί ευάλωτος… Και εκτός από εγωιστές, γινόμαστε και εγωκεντρικοί. Άλλοτε δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε ότι οι άλλοι αντιλαμβάνονται τα πράγματα διαφορετικά από εμάς και άλλοτε ζητάμε την ικανοποίηση των απαιτήσεών μας “εδώ και τώρα”… Με αυτό το σκεπτικό, αν και εμείς πρώτοι “καταργούμε” τον άλλο, νιώθουμε προδομένοι, γιατί δε σκέφτεται, δεν ανταποκρίνεται και δε λειτουργεί, όπως εμείς θέλουμε. Δεν πρέπει λοιπόν να ξεχνάμε ότι σε μια σχέση εκ των πραγμάτων κάνουμε άνοιγμα και ότι, για να διατηρηθεί, πρέπει να αποβάλλουμε το “καβούκι” του εγωκεντρισμού”.
Και πάλι σας ευχαριστούμε για τα άρθρα σας που αποτελούν «τροφή» για προβληματισμό…
Σας ευχαριστώ θερμά για το σχόλιο και τα καλά σας λόγια για τη δουλειά μου.
Ιδιαιτέρως σας ευχαριστώ για την πολύτιμη προσθήκη στο άρθρο (αλλά και ευρύτερα στο blog) των δικών σας σκέψεων και προβληματισμών – μου δίνετε και εμένα (όπως και στους αναγνώστες πιστεύω) ακόμα περισσότερη τροφή για σκέψη!
Η εμπιστοσυνη μου για τους αλλους μετατραπηκε σε φοβο.
Δικαιολογω καταστασεις βρισκοντας αλλες οπτικες, παραβιαζοντας τα ορια μου.
“Η στάση μου υπονοεί ότι ειμαι εντάξει με τη συμπεριφορά του άλλου και ότι δεν εχω κανένα πρόβλημα να τη συνεχίσει κι έτσι, άθελά μου, γινομαι συνένοχος στην κακομεταχείρισή μου.
Παραμένουμε στο τραπέζι και συνεχίζουμε να ποντάρουμε, ελπίζοντας ότι κάποια στιγμή θα ρεφάρουμε. Ότι, έστω και την ύστατη ώρα, ο άλλος θα κάνει κάτι για να μας αποδείξει ότι κάναμε καλά που τον εμπιστευτήκαμε.
Μέχρι βεβαίως το σημείο όπου η “προδοσία” είναι αδύνατον να καλυφθεί πλέον και τότε ο κόσμος θρυμματίζεται”
…ο κοσμος μου θρυμματιστηκε το 18-07-2021, το χειροτερο ακομα κ σημερα μου ειναι δυσκολο να πεισθω 100% οτι κακοποιηθηκα κ εν τελει εγκαταλείφθηκα απο μια γυναικα που λατρευα κ φροντιζα περισσοτερο απο τον εαυτο μου.
Τωρα πλεον πλησιαζω τα 3 χρονια ψυχοθεραπειας με ψυχιατρικη αγωγη, ευτυχως ζητησα βοηθεια κ βρηκα αξιους επιστημονες που με στηριξαν μαζι με το οικογενειακο κ φιλικο μου περιβαλλον.
Σας συγχαιρω θερμα κα Φατουρου για το αρθρο σας, εχετε πολυ ωραιο λογο κ διακρινεται το υψηλο επιστημονικο υποβαθρο σας!!!