Skip to content

Περί Ψυχαναγκασμού 1: Ψυχαναγκαστικές Αρχές με Ισχύ Νόμου

Αν είμαστε “ψυχαναγκαστικοί” [*], συνήθως δίνουμε την εντύπωση ότι είμαστε πολύ καλοί για να είμαστε αληθινοί – τουλάχιστον σε πρώτη ανάγνωση.

Έχουμε ηθικές αξίες, τεράστια επιμονή και μπροστά στο καθήκον είμαστε ικανοί να αναβάλουμε την ικανοποίηση ακόμα και για πάντα αν χρειαστεί.

Το κακό είναι ότι έχουμε υιοθετήσει στη ζωή μας συγκεκριμένες απαράβατες αρχές που μας καθιστούν εντελώς ανίκανους να ελιχθούμε, να προσαρμοστούμε ή να μετακινηθούμε προς οποιαδήποτε κατεύθυνση.

Το παρόν κείμενο είναι το πρώτο μέρος ενός εκτενούς άρθρου με θέμα τον ψυχαναγκασμό και γενικό τίτλο:

Ακαμψία και Αυτοέλεγχος Ρομποτικού Επιπέδου.

Το άρθρο είναι χωρισμένο σε πέντε αλληλένδετα μέρη – για να αποκομίσετε τα μέγιστα δυνατά οφέλη και να μην χάσετε το νόημα, διαβάστε τα με τη σειρά, ξεκινώντας με την Εισαγωγή:

1η αρχή: Εργάζομαι άρα υπάρχω

Το μεγάλο πάθος μας στη ζωή είναι η δουλειά και μάλιστα με διαφορά – οι σχέσεις με τους ανθρώπους ή άλλου τύπου δραστηριότητες βρίσκονται μακράν σε δεύτερη μοίρα.

Για κάποιο λόγο, πιεζόμαστε να χρησιμοποιούμε το κάθε λεπτό παραγωγικά – ποτέ δεν αρνούμαστε περαιτέρω υπευθυνότητες, ενώ αν χαλαρώσουμε έστω για λίγο, αισθανόμαστε ενοχές ή έλλειψη πειθαρχίας [1].

Φυσικά, είμαστε στρατιωτικοί, δικηγόροι, λογιστές ή προγραμματιστές, δηλαδή επαγγελματίες που βασίζονται περισσότερο στην ακρίβεια, την επιμέλεια και την υπευθυνότητα, παρά στη δημιουργικότητα ή ελαστικότητα [2].

Το θέμα είναι ότι νιώθουμε καλά με τον εαυτό μας όταν δουλεύουμε – η δουλειά είναι η πρωταρχική πηγή από την οποία αντλούμε την αυτοεκτίμησή μας.

Εκείνοι που δεν νιώθουν καθόλου καλά βέβαια είναι όσοι δουλεύουν μαζί μας.

Δεν είμαστε φτιαγμένοι ούτε για συνεργάτες ούτε για ηγέτες – πιστεύουμε ότι ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να βγει η δουλειά είναι να πιέζουμε τους ανθρώπους να δουλεύουν ατέλειωτες ώρες (ανεξάρτητα αν είναι παραγωγικές ή δημιουργικές) και ακόμα να τους επιπλήττουμε και να τους λογοκρίνουμε.

Θεωρούμε ότι είμαστε η επιτομή του ιδανικού εργαζόμενου και αντιμετωπίζουμε ως αναξιόπιστους και βδελυρούς τους ανθρώπους που δεν δουλεύουν με τους δικούς μας ρυθμούς ή εκείνους που λουφάρουν συζητώντας και χαζολογώντας.

Πάντως, παρά τη μνησικακία μας προς τους άλλους και παρά το γεγονός ότι πάντοτε είμαστε πελαγωμένοι από την πολλή δουλειά, κατά βάθος καμαρώνουμε που είμαστε τόσο ικανοί και που δουλεύουμε σκληρότερα από όλους [3].

2η αρχή: Το δίδαγμα του μέρμηγκα και η συλλογή από άχρηστα αντικείμενα

Ως “ψυχαναγκαστικοί” φαίνεται να μην μπορούμε ποτέ να απαλλαγούμε από τα παλιά αντικείμενα κι αυτό όχι για λόγους συναισθηματικής αξίας.

Για την ακρίβεια, συσσωρεύουμε αντικείμενα που οι περισσότεροι άνθρωποι θα θεωρούσαν σκουπίδια, με τη λογική ότι τίποτα δεν είναι άνευ αξίας ή ότι είναι “αμαρτία” να πετάς πράγματα.

Ποτέ δεν πετάμε (ούτε χαρίζουμε) τα παλιά μας ρούχα ακόμα και όταν δεν μας κάνουν πια, κρατάμε τραπεζικά αρχεία είκοσι χρόνων ενώ πλέον μας είναι άχρηστα και μαζεύουμε ακόμα και χρησιμοποιημένα μικροαντικείμενα γιατί: “ποτέ δεν ξέρεις πότε κάτι θα χρειαστεί στο μέλλον”. Επίσης, αισθανόμαστε ότι είναι τρέλα ή απερισκεψία ή ανωμαλία το να πετάξουμε φαγητό – ακόμα και χαλασμένο φαγητό.

Από την άλλη, υιοθετούμε ένα μίζερο και φιλάργυρο τρόπο να ξοδεύουμε χρήματα τόσο για τον εαυτό μας όσο και για τους άλλους, όχι για λόγους οικονομικής στενότητας, αλλά επειδή αντιλαμβανόμαστε τα χρήματα ως κάτι που πρέπει να αποθησαυρίζεται για ενδεχόμενες μελλοντικές καταστροφές.

Μία από τις αγαπημένες μας πρακτικές είναι να καταρτίζουμε λίστες με τα έξοδά μας, ενώ συνήθως επιλέγουμε να ζούμε κάτω από τις δυνατότητες μας στην προσπάθεια να προετοιμαστούμε για μια “δύσκολη μέρα”.

3η αρχή: Καλύτερα καμία απόφαση, παρά η λάθος απόφαση

Είμαστε ικανοί να αναβάλλουμε τη λήψη μιας απόφασης μέχρις ότου καταστεί απολύτως σαφές ποια θα είναι η “τέλεια” απόφαση – εκείνη δηλαδή που θα είναι απαλλαγμένη από ενοχή και αβεβαιότητα [4].

Προσπαθούμε πάντα να αποφασίζουμε ορθολογικά φτιάχνοντας εξαντλητικές λίστες με τα υπέρ και τα κατά της κάθε περίπτωσης [5], αλλά παρόλα αυτά ποτέ δεν γλιτώνουμε από τις αμφιβολίες και τις ανησυχίες για τα πιθανά αρνητικά πράγματα που ενδέχεται να συμβούν [6].

Ειδικά σε περιπτώσεις που καλούμαστε να κάνουμε μια επιλογή, η “μανία της αμφιβολίας” μπορεί να μας οδηγήσει μέχρι την ψυχολογική παράλυση [7]. Το να τοποθετηθούμε ανάμεσα σε δύο πιθανούς συντρόφους, σε δύο επαγγελματικές ευκαιρίες ή σε οποιοδήποτε άλλο συναφές δίλλημα, μπορεί να είναι από εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατο.

Η αποστροφή μας για το ρίσκο και τον αυθορμητισμό είναι τόσο μεγάλη, που φαίνεται να χρησιμοποιούμε την αναποφασιστικότητα σαν έναν τρόπο να μην αναλάβουμε δράση [8]. Αν νιώσουμε, για παράδειγμα, την παρόρμηση να αγκαλιάσουμε και να φιλήσουμε κάποιον, αυτομάτως θα επικαλεστούμε κάθε πιθανό κίνδυνο γελοιοποίησης, απόρριψης ή επίπληξης, ώστε τελικά να μην το τολμήσουμε.

Το κακό με όλη αυτή την αναβολή και κωλυσιεργία είναι ότι τελικά αφήνουμε τις εξωτερικές συνθήκες να αποφασίσουν για εμάς – όσο εμείς υπολογίζουμε με χειρουργική ακρίβεια τις κινήσεις μας, η απόρριψη ενός ερωτικού συντρόφου ή η παρέλευση μιας προθεσμίας ξεκαθαρίζουν τις περισσότερες φορές το τοπίο [9].

Όσο εμείς νομίζουμε ότι κρατάμε όλες τις επιλογές ανοιχτές δηλαδή, οι ευκαιρίες χάνονται η μία μετά την άλλη.

4η αρχή: Οι κανόνες υπάρχουν (και πολύ καλώς) για να τηρούνται

Η ζωή μας είναι οργανωμένη γύρω από λεπτομέρειες, κανόνες και προγράμματα, σε τέτοιο σημείο που συχνά χάνουμε την ουσία μιας δραστηριότητας.

Για παράδειγμα, ξοδεύουμε τον ίδιο χρόνο για να οργανώσουμε ένα έργο και τον ίδιο για να το φέρουμε εις πέρας ή χάνουμε πολύτιμες ώρες αναζητώντας τη λίστα με τα ψώνια ενώ θα μας έπαιρνε λιγότερη ώρα για να την ξαναγράψουμε.

Επιπλέον, λόγω της μεγάλης μας ανάγκης για τάξη και οργάνωση, είμαστε ικανοί να χάσουμε ακόμα και τον ύπνο μας αν το σπίτι δεν είναι τακτοποιημένο στην εντέλεια. Για κάποιο λόγο, ένας κόσμος όπου τα αντικείμενα δεν είναι τοποθετημένα στο “κατάλληλο” σημείο ή σε γεωμετρική συμμετρία φαντάζει κάπως απειλητικός στα μάτια μας [10].

Αντιθέτως, η σταθερότητα, η ομοιομορφία και η προβλεψιμότητα μας κάνουν να αισθανόμαστε ασφαλείς και μας δίνουν την εντύπωση ότι θα μας προφυλάξουν από τις όποιες αλλαγές [11].

Έτσι, στην προσπάθειά μας να κρατήσουμε τον κόσμο μας αμετάβλητο και να ελαχιστοποιήσουμε την πιθανότητα να συμβεί κάτι ανεπιθύμητο ή απρόβλεπτο, βάζουμε τη ζωή μας σε καλούπια [12]: Καθηλωνόμαστε σε κάθε μικρή ή ασήμαντη λεπτομέρεια, χανόμαστε μέσα σε διαδικασίες και προγράμματα και τηρούμε ευλαβικά κάθε είδους κανόνα (είτε μας αρέσει, είτε δεν μας αρέσει).

Προφανώς χάνουμε τη συνολική εικόνα, αλλά μάλλον αυτός είναι ο στόχος μας.

5η αρχή: Από πότε ένας άνθρωπος με ηθικές αξίες θεωρείται παλαιών αρχών;

Έχουμε μια κάπως ηθικολογική οπτική για τον κόσμο και συνήθως είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε σημαντικές προσωπικές δυσκολίες προκειμένου να παραμείνουμε πιστοί στις αρχές μας.

Καθημερινά αγωνιζόμαστε με μια ισχυρή αίσθηση καθήκοντος και εντιμότητας και αγωνιζόμαστε να κάνουμε μόνο τα “σωστά” πράγματα, έχοντας την ελπίδα ότι η περίσκεψη, η επιμέλεια και η θυσία μας κάποτε θα ανταμειφθούν[13].

Τις περισσότερες φορές, κρίνουμε τους άλλους με βάση τα δικά μας αυστηρά στάνταρ περί δίκαιου κόσμου – δεν νιώθουμε συμπάθεια για τις κακοτυχιές εκείνων που θεωρούμε “κακούς” και γινόμαστε πικρόχολοι όταν καλά πράγματα συμβαίνουν σε όσους θεωρούμε ανάξιους [14].

Οι ιδέες μας είναι κάπως στερεοτυπικές και παρωχημένες: “Οι γυναίκες πρέπει να φροντίζουν για το σπίτι και το φαγητό”, “οι άντρες είναι εκείνοι που πρέπει πάντοτε να πληρώνουν” και “τα παιδιά πρέπει να σέβονται τους μεγαλύτερους”.

Με τέτοια μυαλά και σε συνδυασμό με τα προσφιλή μας κηρύγματα περί ηθικής ορθότητας, δεν είναι να απορεί κανείς που οι περισσότεροι άνθρωποι προτιμούν να αποφεύγουν τις συζητήσεις για κοινωνικά ή πολιτικά θέματα μαζί μας [15].

Πάντως, κατά μία έννοια, είμαστε οι στυλοβάτες της κοινωνίας – εκείνοι που συντελούν στη διαφύλαξη και συνέχιση της παράδοσης, παρόλο που αυτό οδηγεί συχνά σε ανοιχτό φλερτ με τον συντηρητισμό, τον δογματισμό, τις προκαταλήψεις και το φανατισμό, λόγω αλλεργίας προς καθετί εφήμερο ή νεωτερικό [16].

Σε γενικές γραμμές, ζούμε με το κεφάλι θαμμένο στην άμμο.

Αν ο γάμος μας περνάει κρίση, αν η δουλειά μας έχει προβλήματα, αν τα πράγματα στη ζωή μας γενικώς δεν λειτουργούν, παριστάνουμε ότι δεν το βλέπουμε. Για να μπορέσουμε να το δούμε (και άρα να κάνουμε κάτι γι’ αυτό) θα έπρεπε πρώτα να παραδεχτούμε ότι η υποδειγματική και ενάρετη στάση μας απέτυχε να μας προφυλάξει από το “κακό” – ότι ο δίκαιος κόσμος στον οποίο πιστεύουμε ήταν ένας μύθος τελικά [17].

Ελάτε να μου διηγηθείτε την ιστορία σας και να βρείτε τη θέση σας στο χώρο και στο χρόνο.

Σχετικό θέμα: Η ανάγκη να πιστέψουμε ότι υπάρχει δικαιοσύνη λόγω της βαθύτερης επιθυμίας για ασφάλεια και έλεγχο στη ζωής μας, στο άρθρο Η Πίστη σε ένα Δίκαιο Κόσμο.

6η αρχή: Δεν είναι ισχυρογνωμοσύνη το να έχεις πάντα δίκιο

Σχεδόν σε όλα τα ζητήματα, είμαστε ισχυρογνώμονες, ανυποχώρητοι και επιδεικνύουμε ακραία έλλειψη ευελιξίας.

Πιστεύουμε ότι είμαστε οι κάτοχοι της απόλυτης αλήθειας (για εμάς, για τους άλλους, για τη ζωή και για τον κόσμο ολόκληρο) και προσπαθούμε να πείσουμε τους πάντες για αυτή την αλήθεια.

Δεν ανεχόμαστε κανένας να αμφισβητεί ή να αμφιβάλλει για τις προθέσεις, τις συμπεριφορές ή τις ιδέες μας. Οποτεδήποτε αισθανθούμε στρίμωγμα, πίεση ή έλεγχο από τους άλλους, τείνουμε να εναντιωνόμαστε και να οχυρωνόμαστε στις θέσεις μας [18].

Περιφρουρούμε τις πεποιθήσεις μας με τόσο αδιάλλακτο τρόπο που είμαστε ικανοί να μετατρέψουμε μια χαλαρή διαφωνία σε πύρινη αναμέτρηση. Η ιδέα ότι δεν υπάρχει σωστό και λάθος και ότι όλες οι θέσεις υπόκεινται σε ερμηνεία, δεν μας περνάει καν από το μυαλό [19].

Αν εμφανιστεί κάποιος με διαφορετική άποψη από τη δική μας, ολοφάνερα είναι ανεύθυνος και μη συνεργάσιμος. Και αν η αδιαλλαξία μας τον κάνει να φύγει μακριά, κακό δικό του – θα σκληρύνουμε τη στάση μας και θα γίνουμε ακόμα περισσότερο ανένδοτοι, ώστε να τον πείσουμε ότι δεν υπάρχει εναλλακτική και ότι ο τρόπος μας είναι ο μόνος σωστός τρόπος.

Εναλλακτική εξάλλου θα σήμαινε αλλαγή, πράγμα πολύ τρομακτικό για να το σκεφτούμε.

Σε τελική ανάλυση, η προσπάθεια να αναγάγουμε τις απόψεις και εμπειρίες μας σε νόμους και αρχές με παντοτινή ισχύ, είναι ταυτόσημη με τον αγώνα μας να επιβάλλουμε ασπρόμαυρους όρους σε ένα πολύχρωμο σύμπαν.

7η αρχή: Αν θέλεις κάτι να γίνει σωστά, κάνε το μόνος σου

Η ακλόνητη πεποίθησή μας ότι ο τρόπος μας είναι ο μόνος σωστός τρόπος, μας κάνει εντελώς απρόθυμους να αναθέσουμε καθήκοντα ή να μοιράσουμε ευθύνες, εκτός και αν οι άλλοι ευθυγραμμιστούν απόλυτα με το δικό μας τρόπο.

Μπορεί να μείνουμε μέχρι αργά στη δουλειά βγάζοντας φωτοτυπίες επειδή δεν θέλουμε να αφήσουμε κάποιον άλλο να το κάνει ή να μην επιτρέψουμε σε κάποιον να καθαρίσει το σπίτι από ανησυχία ότι δεν θα το κάνει σωστά.

Εξαιτίας του ασπρόμαυρου σκεπτικού μας, θεωρούμε ότι για όλα τα πράγματα υπάρχει ένας σωστός και ένας λάθος τρόπος να γίνονται και είμαστε της γνώμης ότι οι άλλοι πάντοτε επιλέγουν τον “λανθασμένο” [20].

Τις φορές που αναγκαζόμαστε να συνεργαστούμε με κάποιον, του δίνουμε μια εξαντλητική λίστα με οδηγίες ως προς το πώς πρέπει να γίνουν ακόμα και τα πιο απλά πράγματα.

Προφανώς, είμαστε πολύ κακοί ομαδικοί παίκτες – η μόνιμη ανησυχία μας ότι οι άλλοι θα αποτύχουν να φέρουν εις πέρας την “αποστολή” που τους αναθέτουμε, μας κάνει ελεγκτικούς και τυραννικούς απέναντί τους και σχεδόν γραφικούς καθώς επιμένουμε ότι υπάρχει ένας και μοναδικός τρόπος να μπουν τα πιάτα στο πλυντήριο, να ποτιστούν τα λουλούδια ή να συνταχθεί μια αναφορά.

Φυσικά, το δυσοίωνο και καθόλου φιλικό μήνυμα που μεταδίδουμε στους άλλους είναι ότι δεν τρέφουμε καμία εκτίμηση για τις ικανότητές τους και δυσκολευόμαστε να τους εμπιστευτούμε.

Συνεχίστε στο 2o μέρος του άρθρου για να γνωρίσετε τα 6 προσωπεία που υιοθετεί ο "ψυχαναγκαστικός" στη σχέση του με τον εαυτό του και τους άλλους:

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΣΕΙΡΑ ΠΕΡΙ ΨΥΧΑΝΑΓΚΑΣΜΟΥ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

* Όπου στο κείμενο αναφέρεται ο όρος “ψυχαναγκαστικός” εννοείται ο άνθρωπος που φέρει (ιδεο)ψυχαναγκαστικά στοιχεία στη συμπεριφορά του. Το άρθρο δεν περιγράφει κάποιο συγκεκριμένο ανθρωπολογικό τύπο ούτε αποτελεί οδηγό διάγνωσης ή θεραπείας για την Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή Προσωπικότητας (κατά DSM).
1, 6, 11, 13, 14, 17, 18. Mallinger, A. E. & De Wyze, J. (1992). Too Perfect: When Being in Control Gets Out of Control. New York: The Random House Publishing Group.
2, 8, 12, 16. Riemann, F. (1994). Τετραλογία του Φόβου: Μια Ψυχολογική Μελέτη σε Βάθος. Αθήνα: ΕΠΤΑΛΟΦΟΣ Α.Β.Ε.Ε.
3, 20. Bernstein, A. J. (2001). Emotional Vampires: Dealing with People who Drain you Dry. New York: McGraw-Hill.
4, 5, 7, 9. McWilliams, Nancy (2000). Ψυχαναλυτική Διάγνωση: Η Κατανόηση της Δομής της Προσωπικότητας στα Πλαίσια της Κλινικής Διαδικασίας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
10, 15, 19. Steven Phillipson. The RIGHT Stuff – Obsessive Compulsive Personality Disorder: A Defect of Philosophy, not Anxiety. Αναρτήθηκε στις 12/12/2015 από: http://www.ocdonline.com/#!the-right-stuff/c1hdb.

Αν είχε κάποιο νόημα για εσάς αυτό το άρθρο θα χαρώ να πάρετε μέρος στη συζήτηση.

Μοιραστείτε τις σκέψεις σας στο τέλος του άρθρου στα ήδη υπάρχοντα9σχόλια.
Share on facebook
Share on twitter
Share on linkedin
Share on email
Βιβή Φατούρου

Βιβή Φατούρου

Είμαι η Βιβή Φατούρου και στη δουλειά μου ως ψυχολόγος και σύμβουλος ψυχικής υγείας βοηθάω τους ανθρώπους να γίνουν όλα όσα μπορούν να γίνουν. Γράφω κείμενα γύρω από όλα τα ανθρώπινα με βάση τη δική μου κατανόηση για τη ζωή, τα οποία στέλνω με email σε όλα τα μέλη της κοινότητας του Ψυχολογώ: Εγγραφή.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Εγγραφή στο Newsletter

Μείνετε σε επαφή με το Ψυχολογώ για να λαμβάνεται στο email σας τα νέα άρθρα και να ενημερώνεστε πρώτοι για οτιδήποτε καινούργιο συμβαίνει στο blog.

Τα στοιχεία σας παραμένουν απόρρητα και εμπιστευτικά. Όροι Χρήσης.

9 Σχόλια

  1. Αγαπητή κ. Φατούρου, έτσι όπως τα περιγράφετε ειναι! Και ειναι τραγικό να συνεργάζεσαι με τέτοιους ανθρώπους, η επικοινωνία μαζί τους ειναι πραγματικός γολγοθάς!

    • Πραγματικά είναι πολύ δύσκολο να συνεργάζεται κανείς με “ψυχαναγκαστικούς”, ελπίζω το άρθρο να σας βοηθήσει να τους κατανοήσετε κάπως καλύτερα και ίσως να σας δώσει ιδέες για να κάνετε την επικοινωνία μαζί τους λειτουργικότερη και ομαλότερη.
      Σας ευχαριστώ πολύ για το σχόλιο!

      • Λυπάμαι για τις δυσάρεστες εμπειρίες που έχετε βιώσει και χαίρομαι που καταφέρατε να προστατέψετε τον εαυτό σας.

  2. Καλησπέρα, αναρωτιόμουν πότε και αν θα αναρτήσετε καινούργιο άρθρο;

    • Χαίρομαι που με ρωτάτε γιατί μου δίνετε την ευκαιρία να πω ότι (έπειτα από μεγάλη “κοιλιά” είναι η αλήθεια…) μέσα στον Απρίλιο θα ανεβάσω οπωσδήποτε νέο άρθρο και αν προλάβω ίσως και δεύτερο!
      Το σχόλιό σας, μάλιστα, μου δίνει και έξτρα ώθηση!

      • Παρόλο που δεν συμπαθώ τα κλισέ, σε αυτή την περίπτωση πρέπει να παραδεχτώ ότι όταν ο άνθρωπος κάνει σχέδια ο Θεός γελάει…
        Ενώ είχα σχεδιάσει να δημοσιεύσω νέο άρθρο μέσα στον Απρίλιο, τελικά δεν κατάφερα να το ολοκληρώσω και η δημοσίευση του μετατίθεται για λίγο καιρό ακόμα.
        Ευχαριστώ από την καρδιά μου όλους τους φίλους του blog για την υπομονή και κατανόηση…

  3. Τελικά σταματήσατε τελείως τις αναρτήσεις καινούργιων άρθρων; Για μην μπαίνω κάθε τόσο να κοιταω;;

    • Δεν σταμάτησα τελείως, με την έννοια ότι δεν έχω πάρει κάποια απόφαση ότι δεν θα ξαναγράψω ποτέ…
      Εκείνο που θα μπορούσα να σας προτείνω θα ήταν να γραφτείτε αν θέλετε στο Newsletter μου, ώστε να λάβετε απευθείας στο email σας το νέο άρθρο (όποτε έρθει) και να αποφύγετε έτσι την ταλαιπωρία του να μπαίνετε στο blog και να απογοητεύεστε…
      Το link για την εγγραφή είναι το εξής: Εγγραφή
      Σας ευχαριστώ πολύ για το ενδιαφέρον σας στη δουλειά μου.


Προσθήκη σχολίου

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.

Ψυχολογικές - Συμβουλευτικές Υπηρεσίες

Ενημερωθείτε για τις υπηρεσίες που προσφέρω και τον τρόπο με τον οποίο δουλεύω.