Ανεστραμμένος Κόσμος: Παράδοξα που Ανέδειξε η Πανδημική Εμπειρία

Οι άνθρωποι που εναντιώνονται ή βλέπουν κριτικά τις κοσμοϊστορικές αλλαγές που βιώνουμε σε όλα τα επίπεδα μέσα στα πανδημικά χρόνια, φαίνεται να προέρχονται από πολλές διαφορετικές αφετηρίες και από όλο το πολιτικό φάσμα έχοντας ο καθένας διαφορετικά μεθοδολογικά και ιδεολογικά εργαλεία ανάλυσης, κατανόησης και ερμηνείας (για κάποιους είναι οι αστικές ελευθερίες, για άλλους η αναρχία, για άλλους ο μαρξισμός, για άλλους η έννοια του έθνους, για άλλους η έννοια της θρησκείας και λοιπά).

Εκείνο που ενώνει όλους αυτούς τους ανθρώπους μοιάζει να είναι η αίσθηση μιας ευρύτερης απειλής στην ψυχοκοινωνική τους επιβίωση – μιας απειλής όχι απλά οικονομικής ή πολιτικής, αλλά σχεδόν υπαρξιακής.

Μπροστά σε αυτή την απειλή ο καθένας “πιάνεται” από ό,τι διαθέτει προκειμένου να βγάλει νόημα, να νιώσει σύνδεση, να ακουμπήσει την αγωνία του και να πλαισιώσει την αντίθεσή του.

Αυτή η ανοργάνωτη και ετερογενής σύγκλιση σχετικοποιεί τους παραδοσιακούς διαχωρισμούς (αριστερά – δεξιά, προοδευτισμός – συντηρητισμός), έχει αναμφισβήτητο κοινωνιοψυχολογικό, πολιτικό και ιστορικό ενδιαφέρον συν ότι προσφέρει ίσως μια κάποια ελπίδα να σχηματιστεί κάτι νέο.

Οι δε χαρακτηρισμοί “ακροδεξιοί, ψεκασμένοι, ανορθολογιστές, φασίστες” που αποδίδονται συλλήβδην σε όλο αυτό το σύνολο των ανομοιογενών ψυχοκοινωνικά και ψυχοπολιτικά ανθρώπων είναι χαρακτηριστική προσπάθεια ψυχολογιοποίησης* και ως τέτοια προφανώς γίνεται για λόγους αποδόμησης της διαφαινόμενης αντίστασης.

* Ως ψυχολογιοποίηση εννοείται “η κανονιστικά επιλεκτική εγκαθίδρυση μιας αιτιακής σχέσης ανάμεσα στο συγκρουσιακό μειονοτικό λόγο ή στη συγκρουσιακή μειονοτική συμπεριφορά και τα (υποτιθέμενα) ψυχολογικά χαρακτηριστικά του μειονοτικού φορέα, που τον εκφέρει ή την υλοποιεί” (Παπαστάμου, 2001, σ. 91).